De zadelpen - een essentieel onderdeel van je racefiets
Het zitvlak is een van de drie belangrijke contactpunten tussen menselijk lichaam en fiets. Daarom is het belangrijk dat de setting hier speciaal op jouw behoeften is afgestemd. Dit geldt niet alleen voor het zadel, maar ook voor de zadelpen. Net als bij andere soorten fietsen bepaalt deze ook bij een racefiets je zithoogte (samen met de framegeometrie). Bovendien beïnvloedt het ontwerp ervan ook hoe ver je boven of achter de trapas zit.
Racefietsers zijn dol op het afstellen van hun fiets. Daarom zijn er zoveel verschillende soorten zadelpennen voor racefietsen - van carbon zadelpennen voor gewichtsoptimalisatie tot bijzonder gestroomlijnde aero-zadelpennen met een plat buisprofiel voor die extra portie snelheid. Je hebt keuze te over bij het kiezen van je zadelpen. Hieronder leggen we uit op welke factoren je moet letten bij de aankoop van een zadelpen voor een racefiets.
Diameter en materiaal - carbon zadelpennen voor meer comfort
De meest voorkomende diameters voor ronde zadelpennen zijn 27,2 en 31,6 mm. Er zijn echter ook andere diameters, afhankelijk van het model. Wat het materiaal betreft, heb je in de meeste gevallen de keuze tussen aluminium en carbon. Dit speelt een belangrijke rol bij het rijcomfort, omdat het materiaal vooral op een ruwe ondergrond zoals kasseien een merkbaar verschil kan maken. In het algemeen beweegt een dunnere carbon zadelpen meer mee dan een dikkere aluminium zadelpen. De reden daarvoor is, dat een "flexibele" zadelpen de demping merkbaar verhoogt, waardoor je tijdens het rijden minder snel vermoeid raakt.
Zadelpennen zonder versus met offset
Zadelpennen verschillen niet alleen in materiaal en dikte, maar ook in de offset. Of je een rechte zadelpen zonder offset gebruikt of een zadelpen met maximaal 25 mm offset (of setback), maakt een merkbaar verschil voor je rijpositie. De offset bepaalt namelijk, hoe ver je achter de trapas zit en kan slechts in geringe mate worden gecompenseerd door de zadelpen in de klem te verplaatsen. Je moet dus je exacte rijpositie op een racefiets kennen om de offset van de zadelpen te kunnen bepalen.
Speciale road-zadelpennen voor verschillende modellen en toepassingen
Als je je racefiets beter wilt afstemmen op de triatlontraining, is een zadelpen met een voorwaartse offset een goed idee. Zo zit je verder boven of voor de trapas en rijd je niet alleen comfortabeler, maar ook krachtiger in de aero-positie.
Een andere bijzondere vorm zijn telescopische zadelpennen, ook wel "dropper-posts" genoemd. Ze worden vooral gebruikt op MTB's, maar je ziet ze ook wel op gravelbikes of zelfs racefietsen. Dergelijke verlaagbare zadelpennen zijn verkrijgbaar met mechanische of elektronische bediening. Ze zijn bedoeld om het zadel met een klik "uit de weg te ruimen", voordat je begint aan technisch veeleisende trajecten. De reden: een lager zwaartepunt zorgt voor meer controle, vooral bij afdalingen. Hoe dit er in de praktijk op een racefiets uit kan zien, bleek onder meer uit de editie 2022 van de wielerklassieker Milaan-San Remo, toen de Sloveen Matej Mohorič de basis legde voor zijn overwinning met een halsbrekende afdaling waarvoor hij een dropper-post gebruikte.
De laatste bijzondere vorm die we moeten noemen, zijn zadelpennen met een trapeziumvormig veringselement. Deze zijn echter meer geschikt voor dagelijks woon-werkverkeer of hobbymatig gebruik, aangezien dergelijke verende elementen volgens de UCI-reglementen niet zijn toegestaan in weg- en cyclocross-wedstrijden.
Modelspecifieke zadelpennen op racefietsen - alles hangt af van de fabrikant
Vroeger werden aero-zadelpennen die aangepast waren aan het desbetreffende frameontwerp, bijna uitsluitend toegepast op tijdritfietsen, maar de laatste jaren zijn zulke modelspecifieke zadelpennen steeds meer standaard geworden op wielrenfietsen. Als je fiets iets anders heeft dan een gestandaardiseerde ronde zadelpen, gebruik dan de modelaanduiding van je fiets bij het zoeken naar reserveonderdelen of alternatieven.
Carbon zadelpen racefiets - montagetips
Zodra je de juiste zadelpen hebt gevonden, wordt het tijd om hem te monteren. Wees vooral voorzichtig met carbon zadelpennen, omdat het materiaal gevoeliger is dan aluminium. Gebruik voor carbon zadelpennen altijd een montagepasta, om te voorkomen dat je zadelpen wegzakt tijdens het rijden. Let bij het aandraaien van de zadelklem ook op de toegestane aandraaimomenten om het materiaal niet te beschadigen. Een momentsleutel kan je helpen, de specificatie in Newtonmeter (Nm) exact aan te houden.
Hier een tip: om bij het verwisselen van de zadelpen je gebruikelijke zitpositie te behouden, is het de moeite waard om je huidige zitpositie vóór de ombouw te documenteren aan de hand van twee metingen. Dit maakt het je gemakkelijker, om je zadel later weer in dezelfde positie te zetten:
- zithoogte (bovenkant van het zadel langs de zadelbuis tot het midden van de trapas)
- zitlengte (punt van het zadel tot het midden van het balhoofd)
Prof-tip: met een waterpas kun je ook gemakkelijk de zadelhoek weer correct afstellen – en je bent klaar voor je eerste rit!
Prof-tip: met een waterpas kun je ook gemakkelijk de zadelhoek weer correct afstellen – en je bent klaar voor je eerste rit!
Racefietszadelpennen - samenvatting
- Net als bij andere fietstypes is de zadelpen ook bij racefietsen van grote invloed op je zitpositie.
- Zadelpennen op racefietsen zijn meestal gemaakt van aluminium of carbon. Er zijn echter ook varianten van staal en titanium.
- De meest voorkomende diameters voor racefietszadelpennen zijn 27,2 en 31,6 millimeter. Je moet dus letten op de afmetingen van je zitbuis.
- Road-zadelpennen zijn er in verschillende vormen voor verschillende doeleinden.
- Let bij de montage van een carbon zadelpen vooral op de aandraaispecificaties. Bovendien moet je montagepasta gebruiken.