Wat is een crankstel fiets?
De fiets crank is een deel van het aandrijfsysteem van een fiets. Hij brengt de kracht die we uitoefenen tijdens het trappen, over op de trapas. Van daaruit wordt de energie doorgegeven aan het hele aandrijfsysteem, tot aan het achterwiel, dat, wanneer het beweegt, de beweging van de fiets in gang zet.
Om de crank goed te laten werken, moet deze harmoniëren met het crankstel, de pedalen, de ketting en de tandwielen. De keuze van deze onderdelen is cruciaal, net als het fietsmodel waarop je ze monteert. Zelfs als de verschillen tussen cranks voor racefietsen, MTB-cranks en BMX-cranks slechts klein zijn, verschillen zijn er wel degelijk. Deze zijn meestal het gevolg van de afmetingen, de lengte, het type fiets, de afmetingen van de berijder en de fiets zelf.
Een fiets heeft normaal twee cranks, die in een hoek van 180 graden staan. Ze dienen als verbinding tussen het crankstel, de pedalen en de trapas en zijn daarom zo strategisch geplaatst. In het geval van het crankstel kunnen er tot drie cranks op geplaatst worden, afhankelijk van het type fiets.
Uit welke materialen bestaat een crankstel?
De belangrijkste drie materialen zijn aluminium, koolstof en staal. De eerste twee zijn het populairst vanwege hun lichte gewicht, terwijl het derde materiaal minder gangbaar is en alleen wordt gebruikt als de onderdelen bijzonder robuust moeten zijn. Er zijn nog andere materialen, maar die zijn afhankelijk van de fabrikanten, die altijd op zoek zijn naar nieuwe technieken en grondstoffen om de toch al geavanceerde ontwerpen te revolutioneren.
Omdat gewichtsreductie een belangrijke rol speelt, zijn bijna alle cranks op de markt van binnen hol. Als je echter voor aluminium cranks hebt gekozen, moet je er rekening mee houden, dat dit materiaal minder resistent is dan de andere. Daarom moet elke crankwissel met zorg en met speciaal gereedschap worden uitgevoerd, zonder dat de onderdelen los gaan zitten of door overmatig krachtgebruik verschuiven.
Crankstelmaten
Jaren geleden werd beweerd, dat de cranklengte afhing van de lengte en rijstijl van de rijder, omdat racefietscrankstellen over het algemeen langer zijn dan andere typen. Daarom begon men ze te meten aan de hand van de afstand tot de binnenkant van het bovenbeen, met behulp van een reeks wiskundige formules die in principe de juiste afstand zouden moeten aangeven. De dingen worden echter ingewikkelder als je naar de hele pedaalslag kijkt, omdat extra lange cranks betekenen, dat je je houding moet corrigeren tijdens het fietsen, wat bijna altijd gebeurt door de positie van het zadel aan te passen. Als je hierbij niet uitkijkt, kun je door een verkeerde houding een peesontsteking of een blessure aan een knieschijf oplopen.
Daarom moet de juiste meting niet lichtvaardig worden opgevat. Maak zoveel mogelijk berekeningen en vraag, indien mogelijk, andere fietsers of experts om advies. Door ervaringen uit te wisselen en te vergelijken met je eigen ervaringen, zul je betere resultaten krijgen dan wanneer je het alleen probeert te doen.
Verzorgen van crankstellen
Meer dan de fietscranks zelf, vereisen de schroefdraden die ze bevatten speciale aandacht. Het zijn onderdelen die werken door wrijving, dus het is heel gemakkelijk om ze te beschadigen. Je moet ze altijd schoon en ingevet houden en speciaal gereedschap gebruiken om ze te verwijderen en vast te draaien. Net zoals je ze niet per ongeluk wilt beschadigen, wil je ook geen ongeluk riskeren omdat ze loszitten.
Let er bij het monteren op, dat de rechtercrank anders is dan de linkercrank. Normaal gesproken zijn ze niet uitwisselbaar. De fabrikanten geven echter meestal aan, welke crank aan welke kant hoort.
Het onderhoud van cranks is voornamelijk gebaseerd op hygiëne en de zorg die je besteed aan het monteren ervan. Dit is voornamelijk uit kostenoverwegingen, want hoewel er veel compatibele modellen zijn, is de kans groot dat je in het geval van een defect urenlang moet zoeken naar een exact vervangend exemplaar of, erger nog, andere onderdelen van het crankstel moet vervangen.