Deze spannende onderwerpen en vragen wachten op je:
Spaken en nippels - twee essentiële bouwstenen van elk wiel
Een ongecompliceerde technische oplossing die al duizenden jaren in gebruik is - spaken verschenen voor het eerst rond 2000 voor Christus. Sindsdien heeft het idee, dat dunne stutten de krachten overbrengen tussen de velg en de naaf van een wiel zich bewezen in de meest uiteenlopende constructies. En ook bij fietswielen zijn spaken al meer dan 200 jaar een integraal onderdeel van het fietsdesign. Het principe erachter is nog steeds hetzelfde: voorgespannen fietsspaken verbinden de naaf met de velg. Ze verdelen het gewicht van de fietser gelijkmatig over de velg. Dit voorkomt dat de velg op één punt bijzonder zwaar wordt belast en mogelijk breekt.
Met de - individueel beschouwd - zeer kleine diameters van fietsspaken is dit alleen mogelijk in een spaaknet dat bij het centreren gelijkmatig wordt voorgespannen. De fietsnippels zorgen er tot in detail voor, dat de fietsspaken gelijkmatig stevig met de velg zijn verbonden of gespannen. Fietsspaken en nippels zijn daarom twee essentiële bouwstenen van elke fiets. De spaaknippel is een holle moer met een kraag die op de spaak kan worden geschroefd en door de velg op zijn plaats wordt gehouden. Zowel de spaken als de nippels moeten altijd intact zijn. Als de spaken breken, kunnen de wielen zo vervormen, dat je niet meer kunt rijden en in het ergste geval zelfs kunt vallen. Maar voordat dit gebeurt, kun je gemakkelijk een nieuwe spaak met nippel monteren.
Soorten fietsspaken
Op fietswielen komen allerlei soorten spaken voor. We maken daarom onderscheid naar spaakprofiel, spaakbuiging en spaakdikte.
Deze spaakprofielen zijn verkrijgbaar:
- ronde spaken: spaken met een rond profiel - de meest voorkomende vorm
- messpaken (ook wel platte of aero-spaken): spaken met een plat, mesachtig profiel voor een betere aerodynamica
Deze spaakdiktes (ook conisch of butted) zijn verkrijgbaar:
- gladde spaken (ook wel standaardspaken genoemd): spaken die zich niet verdikken of taps toelopen. Gebruikelijke diameter: 2,0 mm
- single-butted-spaken: spaken die in de buiging verstevigd zijn. Gebruikelijke diameter in de buiging: 2,3 mm of 2,34 mm
- double-butted-spaken: spaken met een dun middenstuk. De diameter bij de spaakbuiging is vaak 2,0 mm.
Deze spaakbuigingen bestaan:
- j-bend-spaken: fietsspaken met een gebogen kop - de meest voorkomende vorm
- straight-pull-spaken: fietsspaken met een rechte kop - vaak gebruikt bij gestroomlijnde messpaken
Fietsspaken en nippels - Waar moet je bij aankoop op letten
Bij het kopen van fietsspaken zijn er een paar punten waar je op moet letten. Allereerst moet je weten welk type spaak je nodig hebt, volgens de hierboven genoemde criteria. Daarbij gaat het niet alleen om het type spaken, maar ook om de afmetingen ervan. Afhankelijk van het wiel en de wielfabrikant hebben spaken verschillende lengtes en diameters.
Hetzelfde geldt voor de spaaknippels, die verkrijgbaar zijn in verschillende lengtes en met verschillende koppen. Heel gebruikelijk zijn bijvoorbeeld nippels met de schroefdraadnorm 2 mm en 3,23 mm vierkant. Als het gaat om het gebruikte materiaal wordt het ook spannend voor zo'n klein onderdeel als de spaaknippel. De meeste fietsnippels zijn gemaakt van messing of aluminium. Aluminium nippels zijn lichter, maar vereisen iets meer fingerspitzengefühl bij het bouwen van wielen.
Naast de bovengenoemde maten hangt de keuze van de spaken natuurlijk ook af van het gebruiksgebied. MTB-spaken voor downhill-bikes hebben bijvoorbeeld meestal een grotere stabiliteit dan spaken voor racefietsen. Toch zijn MTB-spaken niet de massiefste vertegenwoordigers - echt heavy-duty zijn nippels en spaken bij bakfietsen en riksja's.
De bekendste spaakfabrikanten, zoals DT Swiss en Sapim, hebben speciaal aangepaste fietsspaken en nippels in hun assortiment, afhankelijk van de eisen.
Welk gereedschap heb ik nodig om spaken en nippels te verwisselen?
Als het gaat om gereedschap en accessoires, moet je een centreerstandaard hebben. Dit is de basisvereiste voor het centreren van wielen en spaken, omdat deze ervoor zorgt dat het wiel uiteindelijk recht en rond loopt. Een tensiometer voor het meten van de spaakspanning is ook praktisch. De spaakmeter meet de lengte van de spaken. De spaaksleutel, ook wel nippelspanner genoemd, is in ieder geval onmisbaar. Hij wordt gebruikt om de spanning van een spaak te verhogen of te verlagen.
Je vindt al dit gereedschap- evenals een grote keuze aan verschillende fietsspaken en spaaknippels - in je favoriete fietsenwinkel.
Fietsspaken en spaaknippels - Samenvatting
- Fietsspaken en spaaknippels zijn twee essentiële onderdelen van een fiets.
- Fietsspaken verbinden de naaf met de velg, terwijl fietsnippels ervoor zorgen dat de fietsspaken stevig met de velg verbonden zijn.
- Er zijn verschillende soorten fietsspaken, elk met hun eigen voor- en nadelen.
- Bij het kopen van fietsspaken en spaaknippels moet je letten op de juiste afmetingen.
- Je hebt ook speciaal gereedschap nodig voor het verwisselen van fietsspaken.